Sadece Metalurji Ve Malzeme Mühendislerinin Bildiği 15 Şey

28 Temmuz 2014GenelŞevket

Yazıyı Paylaş

1. Çevrelerindeki insanlar her zaman Meteoroloji ile karıştırırlar.

Meteorolojist değillerdir! Hava durumuyla korozif ortamlar bazında ilgilenirler. Bi’ de gezeceklerse hava durumuna bakarlar. İşte metalurji ve malzeme mühendisliği.

2. Pas, asla, sadece pas değildir. En sevmedikleri ortam korozif ortamdır.

Korozif ortamla, korozyonla başlayalım! Herkesin bildiği en basit korozyon “pas”tır. Pas denilen şey, demiroksit için verilmiş isimdir. Bir korozyon ürünüdür, korozyon şeklidir. Yani korozyon malzemenin çeşitli yollarla bozunarak “kütle kaybetmesi” olayıdır. Ayrıca korozyon ürünlerinin rengi (artık pas demiyoruz!) sadece kahverengi olmaz! Bakır korozyonu yeşildir. Amerikalıların Özgürlük Anıtı da bakırdan yapılmıştır ve korozyon sonucunda şimdi rengine bürünmüştür. Küçük bir gerçek daha, paslanmaz çelik de paslanır!

3. Bir Sevdiklerinin Adını Bir De Demirin Atom Numarasını Unutmazlar!

Metalurji ve malzeme mühendisliği, inşaat demiriyle(?) sınırlı değildir! İnşaat demiri diye bir şey yoktur! Demir dediğin saf bir elementtir ve sen onu inşaatta veya başka yerde kullanamazsın. Çünkü yeterli mukavemeti yoktur.İşte bu sebepten dolayı inşaat demiri denmez! Yapı çeliği veya donatı çeliğidir adı! Resimdeki yapı çeliğinin adı da nervürlü yapı çeliğidir! O nervürlerin eğim açıları, nervür aralıkları, nervür şekilleri vs. hepsinin bir standardı vardır. (Hadi standart bonusu: TS 708 / 2010)

4. Zihinlerinde Mikroyapı Fotoğrafı Çekmeye Bayılırlar.

Metalurji ve malzeme mühendisi malzemeye bakınca, bakışları metalin içine işler. Gördüğü ürünün mikroyapı fotoğrafı zihninde canlanmayana metalurjist denmez! Bir metal sadece metal değildir! Mikroyapı fotoğrafının dili vardır, çok şey anlatır. (Resimdeki tipik bir ferrit mikroyapısıdır. Ferrit ne ola ki? Dur, sabır, anlatılacak.)

5. Kristal deyince akıllarına direkt yapı gelir.

Malzemelerde kristal yapı denen bir olay vardır. Bu geometrik yapı birçok etmenden etkilenir. Ayrıca bu yapı hem seramiklerde hem de metaller de mevcuttur. Atomları düzenli dizilmeyen malzemelere de amorf denir. Bunları bilmeyene de metalurji ve malzeme mühendisi denmez. Saf malzemelerin kristal yapısında atomların dizildiği noktalarda sadece o elementin atomları bulunur. Başka atomlar bu yerleri işgal ederse işte ona katı çözelti denir. Metallerde buna alaşım denir. Bazı elementler birbiri içinde %100’e kadar çözülebilir, bazıları belirli miktarlar kadar çözülebilir.

6. Çelik diyince aklına bu grafik (demir-sementit denge diyagramı) gelmeyene metalurjist denmez.

Çelik diyince aklına bu grafik (demir-sementit denge diyagramı) gelmeyene metalurjist denmez.. 3500’den fazla çelik türü vardır ve her geçen gün sayısı artmaktadır! (Her alaşımın kendine has bir denge diyagramı mevcuttur.) Çelik; demirin en fazla kütlece %2 karbonla alaşımlanmış halidir. Ferrit dediğimiz Fe’nin en fazla %0.025 Karbon(C) çözebildiği fazdır ve her fazın kendine has kristal yapısı, sertliği, mukavemeti gibi mekanik özellikleri bulunur. Bir malzemede birden çok faz bir arada bulunur!

7. Seramik malzemelerin sadece çamur olmadığını çok iyi bilirler.

Seramik malzemeler de sadece çamur değildir! Örneğin killer hidratlı alüminasilikatlardır [ (Al)2(Si)2(OH)4 ]. Yahut şişesini gördüğünüz beyaz pudra veya talk pudrası olarak bilinen ürün de aslında bir seramiktir! Talk = [ 3(MgO).4(Si(O)2).(H)2O ] Seramiklerin çok özellikleri vardır. Yani sadece pişik için kullanılmaz! Uzaysanayisinden elektronik sanayisine kadar birçok alanda karşımıza çıkar. Fırınlarda bile var!

8. Onlar için Plastik yoktur, Polimer malzeme vardır.

Daha polimerlerden bahsedemedik bile! Plastik olarak bilinirler. Aslında plastik denilen şey, malzemede bir şekil değiştirme türüdür. Kalıcı olarak şekil değişimini ifade eder. Polimer malzemelerin(artık plastik demiyoruz) bazıları büyük miktarlarda plastik şekil değiştirme kabiliyetine sahip oldukları için plastik denmeye başlanmış. “Termoset”i vardır, “termoplastik”i vardır, “elastomer”i vardır. Termoset polimerler sıcaklık arttıkça sıvılaşmaya yaklaşmazlar. Bozunurlar. Termoplastikler sıcaklıkla artışıyla sıvılaşmaya doğru giderler. Elastomerler (lastik gibi) büyük elastik şekil değişimi gösterirler. Yani kuvvet kalkınca ilk hallerine dönerler. Teflon’un aslında polimer olduğunu bilirler. Teflon, DuPont firmasının patentli ürünün adıdır. Teflon politetrafloroetilen(PTFE) bir polimerdir. .Artık tabi ki plastik demiyoruz, polimer malzeme diyoruz.

9. Ortalığı Çok Fazla Kırıp Dökerler.

Polimerler ile plastik şekil vermeyi de anlattık. Şimdi gelelim bir sonraki safhaya. Her malzemenin mekanik özelliklerini anlatan grafikler mevcuttur. Bu grafikleri de çeşitli tahribatlı testlerle yaparlar. Örneğimiz çekme çekme testi üzerinden gerilme-şekil değiştirme (gerinim,gerinme) grafiğidir. Plastik şekil değişimine başlama noktasına akma sınırı denir, o sınırın ifade ettiği kuvvete de akma mukavemeti denir. Çekme mukavemeti de malzemenin kaldırabileceği en çok güç anlamındadır.

10. Her malzemeye farklı davranılacağını çok iyi bilirler.

Bir malzeme beklenen davranışı sergilemeyebilir. Bunun bir çok sebebi olabilir. Mesela malzeme göstermesi beklenen akışkanlıkta değildir. Yahut, beklenen mukavemette değildir. Bıkmazlar, usanmazlar, o sebebi bulurlar. İşte üretim de başka bir macera… Malzeme üretimi ayrıdır, ürün üretimi ayrıdır. İstenen malzemeyle istenen ürün aynı anda dahi üretilebilir. Malzeme üretiminde, hammadeden üretimden tut, geridönüşümden bırak. Ergiyikten tut, yakarak üretmekten bırak… Ürün üretimi de ayrıdır. Kaynak olur (içinde bir sürü alt tür var), talaşlı olur, plastik şekil verme olur. Olur da olur… Enjeksiyonundan, dökümüne… Çeşit çeşit, tür tür, bol bol! Var da var. Çok var… Herbiri mikroyapıyı etkiler, üründen istediğin özellikleri etkiler. Küçük bir not daha, her sıvı metal sıcak renkte görünmez. Örneğin sıvı alüminyum metalik gri renktedir. Soğuk zannedip elinizi sokarsanız, bilin ki yaklaşık 600 santigrad ile oynuyorsunuz!

11. Terzilikten Pek Bi’ Anlarlar.

Kompozit malzemeler temel türlerin, çeşitli yöntemlerle birlikte kullanılmasıyla ortaya çıkan malzeme grubudur. Fiberi (ip işte, ip) var, elyafı var! Birbirleriyle etkileşimleri, kendi içinde etkileşimleri, düğümleri birlikteliği bir çok şeyi incelerler. Bir zamanlar bunlar modaydı, şimdi nanomalzemeler ünlü oldu.

12. Ver Abime Bir Nano!

Ne meşhur oldu bu sıralar… Küçük bir not daha nano boyutta robot daha yapılamadı. Nano: 1 mm, 1 000 000 nanometredir. Yani, milimetrenin milyonda biri! Her hidrofobik(sudan korkan, su tutmayan, yani ıslanmayan) ürüne nanoteknoloji diyenlere de inanmayın arkadaş.

13. Malzeme Muayenesini doktor edasıyla yaparlar.

Malzeme Muayenesin’nin çeşit çeşit yöntemi vardır. Ama temelde tahribatlı ve tahribatsız olarak ayrılırlar. Sonra gelsin seviye seviye sertifikalar! Ürünü ürettik bitti, yok. Malzeme, o istenen malzeme mi? İçi dışı bir mi? Hepsine bakılır. Radyografik Muayene yapanı gördüyseniz dozimetresiz dolaşmayın. Koşarak radyasyondan kaçılmaz!

14. Ne İş Yaparlar?

He he, hava durumu sunuyoruz… (!) (‘Meteoroloji’yi de “hava durumu sunuyor”a getirenlere esefle bakıyoruz!) Ülkemizde bu konu üzerine çeşitli bölümler mevcuttur. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği, Malzeme Mühendisliği, Seramik Mühendisliği gibi bölümler, adı üzerinde mühendislik dallarıdır.

15. Titanik’in batmasının sebebi, metalurjik sebeplerdir!

Titanik’in batmasının sebebi, metalurjik sebeplerdir! Geminin su altındaki kısmında, malumunuz, su geçirmez perdelerle birbirinden ayrılmış bölümler mevcuttur. Titanik, su alırsa bu perdeler ve bölümler sayesinde geminin batması engellenir. Ancak Titanik üretilirken metalurjik etmenler tamamen gözardı edilmişti. Titanik perçinleri, içyapısı birbirinin aynısı olmayan perçinlerdi. Bazı perçinler çok daha fazla karbonluydu, bazıları az karbonluydu. Diğer bir husus da perçinlerin karbonsuzlaşmasıydı. Bu da perçinlerin farklı mekanik özellikler göstermesi demekti. Yani farklı kuvvet taşıma özellikleri vardı. Malzemeyle ilgili bilinmeyen bir etmen de aynı malzemenin farklı sıcaklıklarda farklı özellikler göstermesiydi. Titanik buz denizinde ilerken, geminin metal parçaları, sıcaklığın çok düşmesi nedeniyle gevrekleşmişti. Yani taşıyabileceğinin daha altıdaki kuvvetlerde ani kırılma gösterecekti. Çarpışma sonucu açılan delik bu sebeplerden dolayı büyümüştür. Böylece Batmayan Gemi, batmıştır…

"Sadece Metalurji Ve Malzeme Mühendislerinin Bildiği 15 Şey" ile ilgili yazılar

Yazıyı Paylaş

“Sadece Metalurji Ve Malzeme Mühendislerinin Bildiği 15 Şey” hakkında bir yorum

Gökhan Yıldırım dedi ki:
31 Temmuz 2018, 23:23
ENFESSSS… 🙂
Yanıtla

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et