LİTYUM İYON PİL TEKNOLOJİSİ – LİTYUM İYON PİL NEDİR?
Tekrar şarj edilebilir piller ikincil piller olarak bilinirler. Deşarj olduktan sonra tekrar şarj dilerek kullanılabilen elektro-kimyasal hücrelerdir. Aşağıda genel olarak Lityum iyon pillerin diğer ikincil pillerle (gümüş-çinko, nikel-çinko, nikel-hidrojen) karşılaştırıldıklarında sergiledikleri avantaj ve dezavantajlar sıralanmıştır.
Avantajları
• Kapalı hücre, bakım gerektirmemesi
• Uzun ömürlü
• Geniş çalışma sıcaklık aralığı
• Uzun raf ömrü
• Çabuk şarj olabilme kabiliyeti
• Yüksek güçlü deşarj kapasitesi
• Yüksek enerji verimi
• Yüksek spesifik enerji ve enerji yoğunluğu
• Hafıza etkisinin olmayışı
Dezavantajları
• Fiyatı
• Yüksek sıcaklıklarda bozunması
• Koruyucu devre ihtiyacının oluşu
• Aşırı şarj sonucunda kapasite kaybı veya termal bozunma
LİTYUM-İYON PİLLERİN TARİHİ
1970 yılında lityum metalinin enerji uygulamalarında kullanımına ait avantajlar fark edildikten sonra 1972’de Exxon ilk defa TiS2 yapısında katot üreterek (lityum metali anot olarak kullanıldı) lityum pilini üretmiştir. 1980’de katmanlı yapıdaki sülfür içeren katot malzemelerinin uzun çevrimler boyunca kararlı kalmadığı keşfedilmiş, Goodenough ve arkadaşları alternatif malzeme olarak metal oksitlerin katot olarak kullanılmasını önermişlerdir. 1991 yılında ilk defa Sony bu görüşü geliştirerek ilk ticari Lityum iyon pili üretmiştir. LiCoO2 ’in katot, karbonun anot olarak kullanıldığı bu hücrelerde 3,6 V üstünde potansiyel elde edilmiş, uzun çevrimler boyunca kararlılık gösteren lityum iyon pillerin üretilmesi başarılmıştır. Daha sonraki yıllarda pil teknolojisinde rekabet hızla artmış ve özellikle pillerin çevrim ömürleri (şarj-deşarj çevrimi), spesifik enerjileri, hacimsel enerji yoğunlukları, güvenlikleri ve yüksek sıcaklıklarda kararlı yapıları üzerinde gerçekleştirilen geliştirme çabaları hız kazanmıştır.
İkincil (tekrar şarj edilebilir) lityum iyon piller üzerine yapılan araştırma geliştirme faaliyetleri taşınabilir elektrik ve elektronik cihazlara artan talebin yanı sıra elektrikli arabaların taşıma sektöründeki öneminin artmasıyla da gün geçtikçe değer kazanmaktadır. Lityum iyon piller sergiledikleri yüksek enerji yoğunlukları ve toksik olmamaları nedeniyle cep telefonu, diz üstü bilgisayarlar ve küçük ev aletlerinde ve salgıladıkları düşük seviyedeki CO2 gazı salınımı sebebiyle de çevre bilincine sahip tasarımcılar ve tüketiciler tarafından tercih edilmektedirler. Geçmişte taşınabilir ev aletlerinde sıkça tercih edilen lityum iyon pillerin önemi azalan enerji kaynakları ile artan depolama sistemlerine olan ihtiyaç yakın gelecekte elektrikli arabaların üretiminin artmasıyla daha da arttıracaktır.