Sertlik, malzemelerin plastik deformasyona karsı gösterdigi direnç olarak tanımlanır. Sertlik deneyleri, malzeme ve imal edilmiş parçaların çabuk ve tahribatsız olarak kontrolünü saglayan çok önemli mekanik deneylerden biridir. Teknolojide yaygın olarak kullanılan sertlik ölçme yöntemleri, numune üzerinde elde edilen kalıcı iz büyüklügünün ölçülmesi esasına dayanan yöntemlerdir. En yaygın kullanılan sertlik testleri Rockwell, Brinell ve Vickers olarak sayılabilir.

Sertlik Ölçme Yöntemleri

1. Rockwell sertlik ölçme yöntemi:

Rockwell sertlik deneyi, sabit yük altında, malzeme üzerinde oluşturulan iz derinliğinin ölçülmesi esasına dayanır. Ölçümü yapılacak malzemenin cinsine göre, iz bırakıcı olarak ucu çok az yuvarlatılmıs 120º ‘lik konik elmas uç veya 1/16″ ve 1/8″ çapında çelik bilyalar kullanılır. Yük ise 60, 100 veya 150 kg olarak uygulanır.

Her yük-iz bırakıcı kombinasyonu farklı bir Rockwell skalasını oluşturur ve her skala farklı malzemelerin sertligini ölçmek için kullanılır. Bu skalalardan en çok kullanılanlar Rockwell B ve Rockwell C skalasıdır. Rockwell B skalası yumuşak ve sünek malzemelerde 100 kg yük ve 1/16″ çapında çelik bilya kullanılarak uygulanır. Sertligi 35-100 HRB arasında olan malzemelerin sertliginin ölçümü için uygun sonuçlar verir. Rockwell C skalası sertleştirilmiş çeliklere 150 kg yük ve konik elmas uç kullanılarak uygulanır. Sertligi 20-70 HRC arasında olan malzemelerin sertliginin ölçümü için uygun sonuçlar verir.

2. Brinell Sertlik Deneyi:

Brinell sertlik deneyi, malzeme yüzeyine belirli bir yükün (F), belirli bir çaptaki (D) sert malzemeden yapılmış bir bilya yardımıyla belirli bir süre uygulanması sonucu yüzeyde kalıcı bir iz meydana getirmek esasına dayanır. Daha sonra oluşan kuvvetin olusan izin küresel yüzey alanına bölünmesiyle Brinell sertlik degeri elde edilir. Deney sonrası sertlik sonucu ifade edilirken BSD işaretinin yanında diğer deney şartları bilya çapı/yük/uygulama süresi sırasına göre bir bilgi eklenir.

3. Vickers Sertlik Deneyi:

Vickers sertlik deneyinin kullanım alanı çok geniştir. Çok yumusak ve çok sert malzemeler için uygundur. Vickers sertlik deneyi, tabanı kare ve tepe açısı 136° olan standartlaşmış piramit şeklinde bir elmas ucun, değişken yükler altında numune yüzeyine batırılması sonucu bir iz oluşturma esasına dayanır. Deney yükü F=1 kg ile 100 kg arasında seçilebilir. Deneyden sonra Vickers sertlik degerini bulmak için kare şeklindeki izin köşegenleri mikroskop yardımı ile hassas bir şekilde ölçülür.